Bedrijfsfinanciering met eigen vermogen

Wat is eigen vermogen voor de financiering van je tech startup?

bedrijfsfinanciering eigen vermogen

Eigen vermogen is het niet hetzelfde als eigen middelen. Eigen vermogen gaat over de financiele middelen van een bedrijf (de besloten vennootschap) en eigen middelen is (in dit geval) geld dat van één van de oprichters zelf afkomstig is. Waneer het gaat om de bedrijfsfinanciering voor een startup is dat in verreweg de meeste gevallen niet mogelijk met allen maar eigen middelen. Vaak stopt de beginnende ondernemer wel eigen geld in zijn startup maar dat is meestal niet voldoende. Er zal dus extra financiering gevonden moeten worden in de vorm van durfkapitaal. Het moge duidelijk zijn dat dit niet geldt voor de meeste adviseurs die op hun zolder als eenmansbedrijf beginnen. Financiering is vooral noodzakelijk wanneer er personeel moet worden aangenomen, een bedrijfspand en machines gekocht moeten worden of wanneer er voorraden ingeslagen moeten worden. Dat kan met eigen vermogen maar dit is dus niet hetzelfde als het geld van de ondernemer zelf.

Verschil eigen vermogen en vreemd vermogen

Om aan de behoefte aan financiering te voldoen kan er gebruik gemaakt worden van eigen vermogen, vreemd vermogen of natuurlijk van een combinatie van beide. Hier gaan we in op financiering door middel van eigen vermogen. Bij het gebruik van de term eigen vermogen kan er sprake zijn van een misverstand omdat dit voor beginnende ondernemers niet altijd duidelijk is. Vaak wordt namelijk het begrip eigen vermogen verward met eigen geld. Echter, met financiering met eigen vermogen wordt niet alleen maar het geld van jezelf bedoeld. Met de term eigen vermogen wordt bedoeld het vermogen dat door jezelf en/of door anderen is geïnvesteerd in het bedrijf in ruil voor aandelen (dus een deel van het bedrijf). Daarnaast is eigen vermogen het geld dat uit de winst van het bedrijf is weggezet in de vorm van een zogenaamde reservering. Iemand die financiering verzorgt en in ruil daarvoor een deel van de aandelen van jou bedrijf krijgt loopt een zeker risico. Immers, er wordt niet altijd winst gemaakt en soms gaan bedrijven failliet. Dan is de investeerder zijn geld kwijt. De aandelen kunnen in het bezit zijn van personen maar ook andere bedrijven, bijvoorbeeld een investeringsmaatschappij of een regionale ontwikkelingsmaatschappij.

Eigen vermogen voor de financiering

Financiering in de vorm van eigen vermogen heeft een aantal voordelen. Het is geld waarover geen rente hoeft te worden betaald. Je hebt dus geen rentekosten en je hebt dus ook geen last van renteschommelingen. Een nadeel is dat een deel van het bedrijf in de vorm van aandelen in het bezit komt van andere personen dan de bedrijfseigenaar. Daarmee hebben anderen dus ook zeggenschap over het bedrijf. En in het geval er winst gemaakt wordt is het gebruikelijk om een deel van de winst uit te keren aan de aandeelhouders. Daar staat tegenover dat als er geen winst wordt gemaakt er ook geen deel van de winst hoeft te worden uitgekeerd. Bij een lening van een bank ligt dat veel moeilijker. Als je geen winst maakt zal de bank toch de afgesproken rente over hun lening willen ontvangen.

Extra financiering

Wanneer in de loop van de tijd een deel van de winst in het bedrijf wordt opgehoopt in de vorm van eigen vermogen kan dit helpen bij aantrekken van extra financiering in de vorm van vreemd vermogen (zoals een lening van de bank). Dit is vooral van belang als het bedrijf flink moet investeren omdat het bijvoorbeeld een (snelle) groei doormaakt. Op een andere pagina gaan we in op vreemd vermogen voor de financiering van je startup. En hieronder gaan we dieper in op de financiering van je startup met eigen vermogen. Hieronder bespreken we de belangrijkste vormen eigen vermogen.

Wat is durfkapitaal?

Wat is durfkapitaal? De termen worden wel eens door elkaar gebruikt maar we spreken vooral van durfkapitaal wanneer het gaat om kapitaal wat door een participatiemaatschappij in een jong, snelgroeiend bedrijf wordt geïnvesteerd. Durfkapitaal wordt in het Engels Venture Capital (VC) genoemd. Daarnaast kennen we nog het typische Seed Capital wat ook wel aanloopkapitaal of zaaikapitaal wordt genoemd. Dit gaat vooral om kapitaal om in heel hele vroege fase daadwerkelijk tot een startup te kunnen komen. Met seed capital wordt onderzoek en ontwikkeling gefinancierd om een uitvinding verder te brengen en te bewijzen dat het concept klopt. Er zijn participatiemaatschappijen die ook seed capital verstrekken. De hier genoemde vormen van bedrijfsfinanciering voor je startup wordt ook wel met de term risicokapitaal aangeduid. Hieronder gaan we verder in op de verschillen tussen de soorten geld en de soorten geldverstrekkers.

Durfkapitaal en de grote groei

Typische durfkapitalisten investeren het liefst in jonge snel groeiende bedrijven die de start fase al voorbij zijn. Ze hopen in te stappen op het moment dat ligt vlak voordat de grote groei (de hockeystick) wordt ingezet al blijft het natuurlijk altijd een gok wanneer dit moment plaatsvindt. Als ze pech hebben volgt er na het instapmoment een jarenlange periode van matige groei of licht verlies. Om de groei te helpen realiseren eisen ze meestal een deel van de management posities op van het bedrijf om er zo "boven op te zitten" en het bedrijf de goeie kant op te kunnen sturen. Zo kan het gebeuren dat ze eisen dat ook de CEO positie wordt ingenomen door iemand uit hun netwerk. Voordat een durfkapitalist daadwerkelijk investeert in jouw bedrijf gaat er een meestal maandenlange periode van onderhandelen aan vooraf waarbij ze natuurlijk proberen om zoveel mogelijk aandelen en dus zeggenschap in de wacht te slepen maar ook om afspraken over het management te maken en de koers van het bedrijf.

De verstrekkers van het durfkapitaal zullen er bijvoorbeeld geen belang bij hebben dat het bedrijf zich met allerlei nevenactiviteiten gaat bezighouden maar dat de focus zoveel mogelijk gehandhaafd blijft. Uiteraard is dit alles bedoeld om ervoor te zorgen dat het gerealiseerde rendement zo hoog mogelijk is. Daar is ook niets mis mee maar het is zaak om je hiervan bewust te zijn voordat je met een durfkapitalist gaat onderhandelen. Als je niet oppast worden tijdens de onderhandelingen je handen op je rug gebonden en mag je de komende jaren vanaf de zijlijn toekijken hoe je bedrijf met jouw business idee zich ontwikkelt. Dat kan ook voordelen hebben. Als je beter bent in creativiteit dan in bedrijfsvoering heb jij je handen vrij om nieuwe plannen te ontwikkelen......

Durfkapitaal en Schulden

Een vooroordeel dat leeft bij het grote publiek is dat durfkapitalisten en participatiemaatschappijen gezonde bedrijven overladen met schulden die daaronder vervolgens bezwijken. Te veel is natuurlijk nooit goed maar een zekere schuld hoort bij een gezonde financiële structuur van de onderneming. Het is natuurlijk wel zaak om de hoogte van de schuld nauwkeurig af te stemmen op de markt waarin het bedrijf opereert, hoe gezond het bedrijf is, wat de plannen voor investeringen zijn en natuurlijk ook de stand van de rente. Als het goed is zal de potentiële investeerder de financieringsstructuur nauw afstemmen met het management en de commissarissen van de onderneming. Als deze niet akkoord gaan gaat de overname natuurlijk niet door.

Wat is Private Equity?

Wat is Private equity? Dit is de algemene term die gebruikt wordt voor risicodragend kapitaal in de vorm van aandelen of actief vermogen in niet-beursgenoteerde bedrijven. Private Equity betekent letterlijk privaat geld en we kennen er ruwweg een tweetal soorten van. Private Equity kan afkomstig zijn van een zogenaamde participatiemaatschappij (ook wel investeringsmaatschappij genoemd). Dit is een bedrijf dat geld van derden investeert in bedrijven in ruil voor aandelen. In het algemeen kun je stellen dat investeringsmaatschappijen liever in meer gevestigde bedrijven willen inveteren en niet zo zeer in snelgroeiende, nog jonge bedrijven. Wanneer de private equity afkomstig is van een vermogende (ex)ondernemer spreken we meestal van business angels. Deze laaste willen trouwens ook wel in startups investeren. Naast de partijen die het kapitaal verstrekken zijn er ook nog verschillende termen voor het geïnvesteerde kapitaal.

Het doel van de investeringen van private equity partijen is om binnen een bepaalde periode een hoge return on investement te realiseren. Aangezien dit soort investeringen met een hoog risico gepaard gaan is het van het grootste belang dat de investerende partij nauw samenwerkt met het management van de onderneming. Het gaat bij deze investeringen meestal niet om een paar procent van de aandelen maar om een grote minderheid of ook wel een meerderheid in een bedrijf waarbij de rest van de aandelen in handen is van het management. De investeerders werken nauw samen met het management over een termijn van meerdere jaren. Vaak wordt er ook een manager ingebracht vanuit de investerende partij. Het gaat er vooral om op de middellange of langer termijn waarde te creëren. De meeste private equity partijen zijn ergens in gespecialiseerd en het is dus zaak om niet aan te kloppen bij een partij waarvan je op voorhand al kunt weten dat ze niet geïnteresseerd zullen zijn in jouw verhaal. Ook hier heb je dus het nodige huiswerk te doen. Er is dus onderscheid te maken in private equity partijen die gespecialiseerd zijn in de hoeveelheid kapitaal die ze investeren en het soort bedrijven waar ze in investeren. Ook komt het voor dat ze alleen in een bepaalde regio investeren en wel die regio waar hun professionele netwerk zit en ze veel bedrijven kennen.

Private Equity, hedge fondsen en het grote publiek

Private Equity en participatiemaatschappijen worden in de pers vaak verward met hedge fondsen. Dit zijn partijen die (delen van) een bedrijf kopen, onrendabele delen verkopen, de rest herstructureren en weer verkopen met winst. Met dit soort van activiteiten heeft private equity bij het grote publiek de laatste jaren een negatieve lading gekregen (ze worden agressieve fondsen en sprinkhanen genoemd). Hedge funds nemen, al dan niet met geleend geld, een paar procent in een beursgenoteerd bedrijf en speculeren op een koersstijging. Als dan het rendement uitblijft proberen ze het beleid te beïnvloeden. Het is ten onrechte dat er ook zo naar gewone participatiemaatschappijen gekeken wordt. Deze investeren graag in jonge, snel groeiende, niet-beursgenoteerde bedrijven waarbij de focus ligt op de middellange of lange termijn. Natuurlijk wordt er ook kritisch naar de kosten gekeken en worden activiteiten die niet tot de focus van het bedrijf behoren soms afgestoten maar het is duidelijk dat met het alleen maar uitkleden van een bedrijf op termijn geen waarde kan worden gecreëerd. Hedge fondsen richten zich op een beursgenoteerd bedrijf dat door een zwalkende strategie en een lage aandelenkoers kwetsbaar is geworden.

Bekend geworden is het verhaal van The Children Investement Fund (TCI) dat een klein deel van de aandelen van ABN AMRO in bezit had. Toen de bank reeds jarenlang had beloofd om meer rendement voor zijn aandeelhouders te zullen realiseren maar dat steeds maar niet echt lukte, heeft de TCI de knuppel in het hoenderhok gegooid en met succes voorgesteld aan de rest van de aandeelhouders om de bank maar in delen te gaan verkopen. Dat was het begin van het einde van ABN AMRO. Door dit soort van activiteiten heeft private equity een negatieve klank gekregen. In de praktijk financieren de participatiemaatschappijen een belangrijk deel van de innovaties die in Nederland en de rest van de wereld op de markt worden gebracht maar deze activiteiten blijven voor het grote publiek grotendeels onzichtbaar. Wel is het zo dat ook de participatiemaatschappijen voorzichtiger zijn geworden en dat daardoor de meer agressieve fondsen een manier vormen voor bedrijven om nog wel investeerders te kunnen aantrekken. Het management van het bedrijf ziet zich dan genoodzaakt geld aan te trekken van een partij die wel bereid en van plan is om veel risico te lopen met de onderneming. Met alle gevolgen van dien.

Participatiemaatschappijen

Een participatiemaatschappij investeert geld van derden in bedrijven in ruil voor aandelen. Zoals al aangegeven kun je voor private equity voor je onderneming aankloppen bij een een participatiemaatschappij. Dan krijg je te maken met professionele investeerders die geld aantrekken van (grote) kapitaalverstrekkers (bijvoorbeeld pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen). Het verworven kapitaal wordt ondergebracht in een zogenaamd fonds van waaruit het weer wordt geïnvesteerd in meestal jonge, snel groeiende bedrijven die niet op de beurs zijn genoteerd. Realiseer je dat participatiemaatschappijen in eerste instantie niet op zoek zijn naar uitvindingen of ideeën om in te investeren maar naar bedrijven. Per deal kan het gaan om bedragen van ongeveer een half miljoen Euro tot wel enkele honderden miljoenen Euro's. Hele grote participatiemaatschappijen beheren soms miljarden Euro's en zijn helemaal niet geïnteresseerd in kleine deals. Het is voor hun alleen interessant wanneer het gaat om bijvoorbeeld meer dan 50 miljoen Euro. Dit komt omdat ze voor een investering van 3 miljoen net zo veel werk moeten doen dan voor een investering van 30 miljoen. Het werk van de managers van het fonds bestaat uit voor een belangrijk deel uit het beoordelen van tientallen investeringsvoorstellen van bedrijven die geld nodig hebben. De interessante voorstellen worden uitgenodigd om een presentatie te geven ( de beroemde elevator pitch, klik hier voor een voorbeeld). Dit proces wordt deal flow management genoemd en daar is de fondsmanager erg druk mee. Realiseer je dus goed dat je een van de velen bent wanneer je aanklopt bij een participatiemaatschappij voor durfkapitaal.

Er zijn participatiemaatschappijen die in feite een dochteronderneming zijn van een grote bank of verzekeringsmaatschappij. Het geld dat ze verdienen wordt voortduren weer opnieuw geïnvesteerd. Er zijn echter ook participatiemaatschappijen die een fonds vullen met kapitaal van diverse partijen (de limited partners geheten) tot een bepaald bedrag. Daarna gaat het fonds op slot (het fonds is closed) en wordt het kapitaal geïnvesteerd in diverse bedrijven. De fondsmanagers (de general partners) houden zich daarna bezig houden met het beheren, managen en monitoren van het geïnvesteerde kapitaal en de voortgang, successen en failures terugrapporteren naar de limited partners. Vaak wordt er gerekend met een periode van 10 jaar waarin het beoogde rendement (de multiplier) gerealiseerd moet worden en het fonds op slot zit. Sommige investeringen van het fonds zullen wel succesvol zijn en anderen weer niet maar het is natuurlijk de bedoeling dat er onder de streep een mooie winst overblijft. Vaak krijgen de fondsmanagers een jaarlijkse fee van 2% van het beheerde kapitaal waar zij hun bedrijfsvoering van moeten doen. Wanneer een investering succesvol is krijgen ze bovendien een percentage van de winst. Dit wordt carried interest genoemd en het is niet ongebruikelijk dat dit 20% bedraagt.

Wat is het verschil tussen zaaikapitaal, venture capital, durfkapitaal, participatiemaatschappij en private equity?

Het is best lastig om de verschillen te zien tussen deze termen. Daarom nu nog even alles op een rijtje:

Als eerste: zaaikapitaal (seed money) is de eerste financiering die een startende onderneming ontvangt. Dit zijn vaak kleine investeringen om de onderneming op te starten en de eerste stappen te kunnen zetten.

Venture capital (VC) is een investering die wordt gedaan door professionele investeerders in een snelgroeiende onderneming. Dit type investering wordt vaak gedaan nadat de onderneming al wat succes heeft geboekt en er behoefte is aan extra kapitaal om de groei te versnellen om zo de beroemde “hockeystick" te kunnen genereren.

Participatiemaatschappijen zijn professionele investeerders die zich richten op het verstrekken van risicokapitaal aan ondernemingen. In tegenstelling tot venture capital richten zij zich ook op ondernemingen die al langere tijd bestaan en die minder snel groeien.

Wat participatiemaatschappijen doen lijkt ook de Engelse term Private equity. Dit laatste verwijst meer naar wat scherpere investeerders die kapitaal verschaffen aan ondernemingen die ook al enige tijd bestaan en doorgaans meer volwassen zijn. Het doel is daarbij dan ook nog vaak om de onderneming te laten groeien door het beleid en management te veranderen, en ook nog kostenbesparingen door te voeren, om zo een hogere waarde te creëren voordat de investeerders het bedrijf doorverkopen en zich terugtrekken.

In het algemeen is durfkapitaal een bredere term die alle soorten investeringen omvat waarbij de investeerder bereid is om risico's te nemen in ruil voor een potentieel hoog rendement.

Al deze termen hebben gemeenschappelijk dat ze investeringen zijn in ondernemingen, waarbij de investeerder bereid is om zeen zeker risico te nemen en op zoek is naar een hoog rendement. Het belangrijkste verschil is echter het stadium waarin de investering wordt gedaan en de focus van de investeerders. Het is belangrijk voor ondernemers om de verschillen te begrijpen, zodat zij de juiste investeerders kunnen aantrekken op het juiste moment in de ontwikkeling van hun onderneming.