Octrooigemachtigde: wat ze doen en waarom ze essentieel zijn voor de bescherming van je uitvinding

Een octrooigemachtigde is een juridisch adviseur op het gebied van intellectuele eigendomsrechten, en dan met name gespecialiseerd in patenten. De voornaamste rol van een gemachtigde is om individuen of bedrijven te adviseren en bij te staan in het proces van beschermen van hun uitvindingen door het indienen van octrooiaanvragen en het begeleiden bij de complexe materie van het aanvragen, behouden en verdedigen van de patenten van hun klanten.

Wat doet een octrooigemachtigde?

De taken van een octrooigemachtigde omvat verschillende aspecten die te maken hebben met het octrooirecht: om te beginnen analyseert de gemachtigde de uitvinding en geeft advies over de haalbaarheid van het verkrijgen van een patent. Vervolgens helpt deze bij het opstellen van een gedetailleerde en nauwkeurige octrooiaanvraag die voldoet aan de eisen van het octrooirecht. Hierbij kan, voorafgaand aan het opstellen van de aanvraag, de gemachtigde (een deel van) het onderzoek uitvoeren om de uniciteit van de uitvinding te verifiëren. Dit laatste is een absolute voorwaarde om een patent toegewezen te krijgen. Daarna zorgt hij of zij ervoor dat de aanvraag wordt ingediend bij het relevante loket en vertegenwoordigt de uitvinder tijdens het beoordelings- en goedkeuringsproces.

Regelmatig ontstaan er geschillen over uitvindingen, patenten of de interpretatie van patentteksten in relatie tot de uitvinding. Octrooigemachtigden verdedigen de rechten van de octrooi-eigenaar in geval van geschillen of inbreuk op het octrooi en treden op als vertegenwoordiger van de octrooihouder. In geval van inbreuk op rechten, begeleiden ze bij het aangaan van de juiste juridische procedures en het bereiken van schikkingen en kunnen ze helpen bij het aanvechten van zogenaamde belemmerende octrooien van anderen. Ten slotte zijn octrooigemachtigden ook betrokken bij het opstellen van licentieovereenkomsten en het vastleggen van intellectueel eigendom bij samenwerkingsverbanden, zoals R&D-projecten tussen bedrijven en kennisinstituten.

Samenvattend spelen octrooigemachtigden een belangrijke rol bij het beschermen van intellectueel eigendom door hun expertise in octrooirecht en hun vermogen om uitvinders door het proces van octrooibescherming te leiden en hierover te adviseren.

Daarnaast adviseren ze over de meest geschikte vorm van bescherming of combinaties ervan, zoals patenten, model- of merkregistraties, geheimhouding of auteursrecht, afhankelijk van de situatie. Ze helpen ook bij het beheer van octrooienportefeuilles en adviseren bij het nemen van strategische beslissingen met betrekking tot de duur en het exploiteren van patenten.

octrooigemachtigde word je niet zomaar

Octrooigemachtigden moeten voldoen aan strikte vakbekwaamheidseisen en zijn opgenomen in het openbare octrooigemachtigdenregister. Het openbare octrooigemachtigdenregister bevat de gegevens van elke octrooigemachtigde die voldoet aan de vakbekwaamheidseisen volgens de Rijksoctrooiwet 1995 (artikelen 23a en 23b). Octrooigemachtigde is een beschermde naam en niet-gekwalificeerde adviseurs of experts, die niet vermeld staan in het register, mogen zich niet als zodanig presenteren in Nederland. Voor meer informatie over octrooigemachtigden met hun contactgegevens, kan de website van de Orde van Octrooigemachtigden geraadpleegd worden.

Om octrooigemachtigde te worden, moet iemand eerst een technische of natuurwetenschappelijke vooropleiding hebben afgerond. Niet zelden zijn ze ook gepromoveerd in hun vakgebied. Vervolgens dient deze persoon gedurende een bepaalde periode, waarin ze zich een 'octrooigemachtigde in opleiding' noemen, te werken onder supervisie van een beëdigd octrooigemachtigde. Pas na het succesvol voltooien van theoretische en praktische examens over octrooiwetgeving kunnen ze beëdigd worden als octrooigemachtigde. Hierbij beloven ze onder andere geheime informatie te waarborgen. Het zijn dus eigenlijk specialisten op twee verschillende vakgebieden en dat verklaart ook voor een deel hun hoge uurtarieven.

Bij twijfel over de status van een octrooigemachtigde, is het verstandig het octrooigemachtigdenregister te raadplegen om te verifiëren of ze geregistreerd zijn en bevoegd zijn om als zodanig op te treden bij Octrooicentrum Nederland. Ook omdat buiten de Orde van Octrooigemachtigden er andere partijen actief zijn, zoals 'octrooi-experts' of 'octrooischrijvers', waarop geen toezicht vanuit de Orde is. Deze kan de deskundigheid van deze partijen dan ook niet garanderen. En mocht een partij ontevreden zijn over een octrooigemachtigde, is er de mogelijkheid een klacht in te dienen bij de Raad van Toezicht.

Octrooigemachtigden werken vaak samen onder de paraplu van een patentbureau, waar meestal elk zijn eigen specialisatie binnen het intellectuele eigendomsrecht heeft. Binnen deze bureaus zijn gemachtigden met diverse specialismen te vinden, zoals Life Sciences en ICT.

Overigens is het niet verplicht om gebruik te maken van de diensten van een octrooigemachtigde. Iedereen heeft de mogelijkheid om zelf een octrooiaanvraag in te dienen bij Octrooicentrum Nederland. Echter, een octrooi is niet zomaar een document; het is een juridisch geschrift met een specifieke structuur en inhoud. Elk woord, elke zin en zelfs de plaatsing van punten en komma´s kunnen van groot belang zijn om je uitvinding adequaat te beschermen in geval van een conflict. Het opstellen van een octrooiaanvraag vereist dan ook zeer gespecialiseerde kennis. Het is een zorgvuldig proces waarbij de formulering van claims en de beschrijving van de uitvinding in technisch en juridisch correcte termen van essentieel belang zijn. Zelfs kleine fouten in de formulering kunnen de reikwijdte van de bescherming beïnvloeden, waardoor een grondige expertise nodig is om de uitvinding effectief te beschermen.

Het verhaal van vliegtuigbouwer Boeing illustreert de immense impact van ogenschijnlijk kleine details bij het opstellen van een patentaanvraag. Het Europees Octrooibureau herriep het patent van Boeing vanwege een vergeten komma in de conclusies, die resulteerde in een claim die niet was vermeld in de oorspronkelijke aanvraag. Deze schijnbaar onbeduidende grammaticale fout leidde tot de toevoeging van elementen die niet in de initiële aanvraag waren opgenomen, waardoor het octrooi ongeldig werd verklaard wegens "ongeoorloofde toegevoegde materie".

De kern van een octrooi ligt in de conclusies, die bepalen welke specifieke uitvinding beschermd wordt in relatie tot bestaande kennis op het moment van aanvraag. Gedurende het proces van octrooiverlening kunnen aanpassingen nodig zijn om de uitvinding te verfijnen in overeenstemming met de nieuwste stand van de techniek. Echter, deze aanpassingen moeten consistent zijn met de oorspronkelijke aanvraag om geldig te blijven.

Boeing had tijdens het verleningsproces wijzigingen aangebracht door drie nieuwe kenmerken toe te voegen aan de conclusies. Een kritieke fout werd echter gemaakt toen een komma werd vergeten tussen twee van deze nieuwe kenmerken. Hoewel het octrooi werd toegekend, diende concurrent Airbus oppositie in bij het Europees Octrooibureau. Zij beweerden dat de nieuwe opsomming niet consistent was met de oorspronkelijke aanvraag.

De Oppositie Divisie van het Europees Octrooibureau was het eens met Airbus, wat resulteerde in de herroeping van het octrooi wegens ongeoorloofde toegevoegde materie. Zelfs een beroep van Boeing, waarbij de komma correct was toegepast, werd afgewezen omdat de gewijzigde conclusies nog steeds als verwarrend werden beschouwd en in het nadeel van Airbus konden worden geïnterpreteerd. Hiermee kwam een einde aan een negenjarig conflict tussen Airbus en Boeing over dit specifieke octrooi, waarbij alle pogingen van Boeing om het octrooi te redden, strandden. Deze gebeurtenis benadrukt het immense belang van nauwkeurigheid en consistentie in de formulering van octrooiconclusies voor een succesvolle bescherming van uitvindingen.