Capital Asset Pricing Model - CAPM

Hoeveel rendement wil een investeerder behalen?

Waarde
Capital Asset Pricing Model

Met het Capital Asset Pricing Model (afgekort: CAPM) bepaalt een investeerder hoeveel compensatie hij/zij wil ontvangen voor het gelopen risico. Het CAPM hebben we in de pagina over de belangrijke waarderingsmethode, de dcf methode, al geïntroduceerd. Capital Asset Pricing Model is in feite een investeringstheorie die iets zegt over het benodigde rendement wat je zou moeten en willen halen om voor het risico van een investering in een startup of in elk bedrijf te worden gecompenseerd. Volgens het Capital Asset Pricing Model is deze zogenaamde rendementseis opgebouwd uit een risicovrij deel en een opslag welke bepaald wordt door het risico wat in het project of bedrijf besloten ligt. De rendementseis kan worden berekend met de volgende formule:

ri = Rf + ßi(Rm - Rf )

Laten we eens kijken naar de parameters in deze formule.

  1. ri is de discount rate of het benodigde rendement: de rendementseis
  2. Rf is de risk free rate. Voor de risk free Rate wordt de rente op staatsobligaties genomen als je een Nederlands project waardeert of anders de zogenaamde Amerikaanse T-bill indien een project in de VS gewaardeerd wordt. De term “Risk free” wordt gehanteerd omdat de overheid, die deze obligaties uitgeeft, altijd in staat wordt geacht om de rente en “principal” uit te betalen. Sinds de ontwikkelingen in Griekenland en Ierland wordt daar de laatste tijd overigens wat genuanceerder over gedacht, maar dat terzijde. Welke rente je precies moet nemen, de 3-maands rente, 1-jaars, 5-jaars of langer hangt af van de duur van het project.
  3. Rm is het rendement van de (markt) portfolio. Het rendement is niet altijd bekend en soms moeilijk te bepalen. In plaats daarvan wordt gekeken naar de grootheid (Rm - Rf ) ook wel risk premium genoemd. Het blijkt dat deze over tijd gemiddeld 7% is geweest en we zullen dit in de toekomst hanteren.
  4. ßi is de gevoeligheid of risico behorende bij een specifiek bedrijf, project, etc. ßi is de gevoeligheid of risico behorend bij het verwachte rendement van de investering i en is voor ieder bedrijf of investering verschillend. Als ßi > 1 betekent dit dat het de investering een hogere gevoeligheid (sterkere fluctuaties in waarde) ten opzichte van de markt vertoont dan wanneer ßi < 1. Voor een uitgebreide verhandeling hierover verwijzen wij naar Brealey & Myers: Principles of Corporate Finance, maar ook naar Andrew Metrick: Venture Capital and the Finance of Innovation.

Het Capital Asset Pricing Model toegepast

Laten we even stilstaan bij hetgeen we zover hebben. Op dit moment van schrijven is de 5-jaars rente op een Nederlandse staatslening verondersteld 2.5% te zijn. Volgens het Capital Asset Pricing Model zou de discount rate, ri, voor een project, i, gelijk zijn aan:

ri = 0,025 + ßi * 0,07

In geval we een investering doen in een project met hetzelfde risico profiel als de markt, i.e. ßi, wordt dit dus:

ri = 0,025 + 0,07 = 9,5%

Volgens het Capital Asset Pricing Model is het dus belangrijk te weten wat de ß voor een project is. Bij bestaande bedrijven is dit relatief makkelijk, omdat bij dezen de “cost of capital” bekend is, maar je hebt dus een probleem als uitvinder omdat je nog geen bedrijf met historie hebt, nog geen ß kan bepalen en dus ook geen “cost of capital”. Gelukkig biedt ervaring en kennis omtrent de “cost of capital” van gelijksoortige bedrijfstakken uitkomst, want hoe nieuw en spectaculair je uitvinding ook zal zijn, het is altijd wel in een bepaalde bedrijf's tak of sector te plaatsen die al langer bestaat en waar wel gegevens over bekend zijn.

De onderstaande tabel geeft een paar 'cost of capital' waarden (discount rates) weer voor verschillende sectoren. Zoals je ziet verschillen de waarden enorm, van 5.83% voor de soft drinks industrie tot maar liefst 18.14% voor E-commerce.

Soort industrie en Cost of Capital (r)

  • Advertising: 9.03%
  • Auto Parts: 7.69%
  • Beverage (alcoholic): 6.43%
  • Beverage (soft drink): 5.83%
  • Biotechnology: 10.28%
  • Computer Software/Svcs: 13.13%
  • Computers en Randapparatuur: 13.43%
  • Drug: 10.05%
  • E-commerce: 18.14%
  • Electrical Equipment: 8.27%
  • Electronics: 10.24%
  • Entertainment: 9.58%
  • Entertainment: Tech 12.78%
  • Environmental: 6.31%
  • Healthcare Information: 8.67%
  • Home Appliance: 7.12%
  • Household Products: 7.27%
  • Information Services: 8.30%
  • Internet: 16.56%
  • Medical Services: 7.57%
  • Medical Supplies: 8.09%
  • Office Equipment/Supplies: 7.52%
  • Pharmacy Services: 7.66%
  • Semiconductor: 16.24%
  • Telecom. Equipment: 14.82%
  • Wireless Networking: 13.58%

Met behulp van de bovenstaande tabel en de eerdere gegevens kunnen we nu de vraag oplossen of het (volgens het Capital Asset Pricing Model) beter is ons geld bij de bank te beleggen of te investeren bij het biotechnologie bedrijf. Maar in dat laatste geval is het wel noodzakelijk om een waardebepaling van het bedrijf te kunnen uitvoeren. Dit gaan we nu gelijk doen met behulp van een spreadsheet waarbij de netto contante waarde (net present value) gaan berekenen, maar eerst nog even het volgende. Velen zullen zich afvragen wat de zin van zo'n tabel is als het risico profiel, ß, of de “risk free rate,” Rf , kan veranderen op dagelijkse basis. Dit is een terechte vraag; toch moet gezegd worden dat je redelijk veilig met deze gemiddelde waarden voor de “cost of capital” uit de voeten kan, omdat op lange termijn de warden zullen blijven schommelen rond dit gemiddelde. Echter, je zult zelf moeten checken of deze getallen nog steeds geldig zijn. Risico profielen van zowel investeerders als bedrijven kunnen veranderen.