Haalbaarheidsonderzoek: voorbeeld voor het testen van je business idee

Begin met het testen van je businessidee door het beantwoorden van een aantal vragen

Startup
lijst van vragen om je business idee te testen

Als je een idee hebt voor een startup moet je het idee met behulp van een haalbaarheidsonderzoek eerst omwerken naar een business idee omdat je alleen maar een idee niet kunt verkopen. Het eerste begin van een succesvolle onderneming is het briljante business idee. Dit kan een een uitvinding zijn waar een nieuw product of een dienst op is gebaseerd. Het idee is de eerste stap op de weg die moet leiden tot een bedrijf. In de praktijk is gebleken dat de meeste succesvolle business ideeën zijn ontwikkeld door mensen die al de nodige relevante ervaringen hadden opgedaan. Ze kenden de behoefte van de klant, de markt en de technologische mogelijkheden voldoende om een succesvol business concept uit te kunnen werken en dit ook tot een succes te maken. Je hoeft echter geen ervaren ondernemer te zijn om een business idee te kunnen uitwerken. Er zijn ook voorbeelden van revolutionaire concepten die ontwikkeld zijn door volstrekte nieuwelingen in het veld. Een mooi voorbeeld hiervan zijn Steve Jobs en Steve Wozniak, de oprichters van Apple. Het verhaal gaat dat zij een deel van hun bezittingen moesten verkopen om de productie van de eerste Apple computer te kunnen bekostigen.

Wat kun je verdienen met je business idee?

Het is belangrijk om vanaf het begin het idee vooral ook vanuit het perspectief van een investeerder te bekijken. Dit betekent dat je uiteindelijk helder, beknopt en overtuigend moet kunnen aangeven welke klanten in welke markt gebruik zullen maken van jouw idee en hoe er geld mee wordt verdiend. Uiteraard moet de technologie ook “werken”, maar maak niet de fout de indruk te wekken dat je verliefd bent op je eigen technologie, of nog erger: dat je eigenlijk op zoek bent naar een nieuwe subsidie om meer onderzoek te kunnen doen!

Vanuit het perspectief van de investeerder is alleen het geniale idee, hoe briljant ook, helemaal niets waard! Daarom moet er eerst de nodige tijd worden geïnvesteerd om het idee te laten uitgroeien tot een volledig uitgewerkt business idee dat is vastgelegd in een business model. Een business plan komt later wel. Met andere woorden: stop met dromen want er moet een hoop gebeuren!

Haalbaarheidsonderzoek: de haalbaarheid van je business idee

Begin niet te ingewikkeld. Toets eerst ruwweg de haalbaarheid van het idee door jezelf een aantal relevante vragen te snellen. Focus eerst op het product. Hoe haalbaar is het? Hoe innovatief is de technologie en het product? Moet alle technologie nog ontwikkeld worden of is het een combinatie van bestaande technologieën? Is de technologie te beschermen? Zijn er concurrerende producten op de markt? Hoe gaat je team er uit zien? Hoeveel geld heb je ongeveer nodig en wat schat je dat de kostprijs en de verkoopprijs van je product zijn? Kortom, al gauw zullen vele vragen op je afkomen. Door deze zo goed mogelijk te beantwoorden wordt je idee stap voor stap steeds gedetailleerder uitgewerkt en de haalbaarheid in kaart gebracht. Wees niet bang om het idee met vrienden, experts en potentiële klanten te bespreken. Vaak is het mogelijk om je idee zo abstract weer te geven dat anderen het idee niet zo snel zullen "inpikken". Bovendien hebben ze het vaak veel te druk met hun eigen zaken om alles uit hun handen te laten vallen en achter jouw idee aan te rennen.

Dit hele proces moet leiden tot een ruwe beschrijving van het business idee.

Begin daarvoor met het haalbaarheidsonderzoek. Zoals gezegd, dat hoeft niet al te moeilijk te beginnen. Met de voorbeeld vragen hieronder kun je al een stuk verder komen met je business idee. De antwoorden moeten je een eerste indruk geven van de haalbaarheid van het iee. Gaandeweg kunnen de vragen ook steeds gedetailleerder worden en moet je meer dingen uitzoeken om ze te beantwoorden. Dit hele proces van vraag en antwoord moet leiden tot een beschrijving van het business idee dat (verpakt als business model) aantrekkelijk is voor investeerders of subsidieverstrekkers. Probeer de onderstaande voorbeeld vragen zo concreet en eerlijk mogelijk te beantwoorden. Het is immers geen advertentietekst. Wanneer het haalbaarheidsonderzoek tot tevredenheid stemt kun je verder gaan met het stappenplan voor een startup.

Haalbaarheidsonderzoek 1: het product

Wat heb je er aan? Welk probleem wordt er met het idee opgelost? Succes in de markt is het gevolg van tevreden klanten, hoe “amazing” het product ook is. Klanten kopen in het algemeen producten als ze denken dat het een probleem voor ze oplost of omdat het een behoefte bevredigt. Daarom is het belangrijk om als eerste in het business idee document aan te geven welk probleem zal worden opgelost en of het een product of een service is.

Denk eraan dat "de oplossing" in de eerste plaats over de klant en het probleem gaat en niet over de technische details. Dus zeg niet: "door de toepassing van een infrarood laser in het excitatiekanaal zijn wij in staat om de meting 15% nauwkeuriger uit te voeren waardoor er minder controles noodzakelijk zijn". Het is beter om bijvoorbeeld te zeggen: "door ons oplossing toe te passen bespaart u 10% van uw tijd en dus 25% van uw kosten bij deze meting". Dus probeer het voordeel van je oplossing (sneller, lichter, veiliger, kleiner, simpeler, betrouwbaarder of gemakkelijker) weer te geven in concrete getallen.

Het komt regelmatig voor dat nieuwe high-tech bedrijven het niet lukt om voldoende klanten te vinden doordat de benaderde potentiële klanten niet (kunnen) zien wat het voordeel van de nieuwe technologie is. Dit komt vaak omdat er teveel wordt ingegaan op de technische details en soms wordt er dan zelfs gezegd: "de klant is gewoon te dom om te begrijpen wat onze technologie kan......". Echter, om het voordeel voor de klant helder aan te kunnen geven moet je wel zijn of haar probleem of behoefte goed kennen en dit vereist helaas meer voorwerk dan een gelikte powerpoint over je technologie uit je laptop te toveren.

Haalbaarheidsonderzoek 2: de markt

Is er een markt voor je idee? Een business idee kan alleen waarde vertegenwoordigen wanneer er klanten voor zijn. Toon daarom aan dat er een markt bestaat voor het product of de service en geef (grofweg) aan om welke primaire doelgroep het gaat en hoe groot die groep van klanten is. Leg uit waarom juist die doelgroep is geïnteresseerd in jouw product. Dit wordt de adresseerbare markt genoemd. Een gedetailleerde markt analyse is in dit stadium nog niet nodig maar geef wel aan hoe je aan de gepresenteerde marktomvang komt.

Haalbaarheidsonderzoek 3: hoe ga je geld verdienen?

Hoe wordt er geld verdiend? M.a.w. wie gaat er geld aan je betalen en waarom? Meestal wordt er geld verdiend door producten aan klanten te verkopen maar soms is het verdienmodel ingewikkelder. Bijvoorbeeld, de printer wordt bijna gratis weggeven maar de inktcartridges wordt dan aan verdiend. Geef niet alleen aan hoe er geld wordt verdiend maar ook wat ongeveer de omzet zal zijn. Hiervoor moet je dus al een idee hebben van de adresseerbare markt, de verkoopprijs van het product en hoeveel klanten van die adresseerbare markt jouw klant worden.

Hieronder nog een overzichtelijk lijstje met concrete vragen die je grotendeels zou moeten kunnen beantwoorden.

Meer vragen haalbaarheidsonderzoek

  1. wie is de klant?
  2. Waarom koopt de klant het product?
  3. Wat is er innovatief aan het idee?
  4. Waarom is het product beter dan vergelijkbare producten?
  5. Hoe uniek is het idee? Is het patenteerbaar?
  6. Wat is de kostprijs en wat is de verkoopprijs?
  7. Wat is het competitieve voordeel van de nieuwe onderneming en waarom kan de concurrent niet gemakkelijk hetzelfde gaan doen?
Wanneer je de voorbeeld vragen kunt beantwoorden en je hebt nog steeds een goed gevoel over je business idee zou je kunnen beginnen met het stappenplan voor een startup. Dat volgt hieronder.

Stap 1: Is het idee wel nieuw?

Alvorens een startup te beginnen moet je volgens het stappenplan eerst een aantal andere zaken onderzoeken. Om verschillende redenen is het heel belangrijk om te weten of anderen al met jouw idee bezig zijn of bezig zijn geweest. Niets is zo frustrerend om na een enthousiaste presentatie voor een mogelijke investeerder de droge opmerking te krijgen "dat is niet nieuw, dat bestaat al lang". Of een variant daarop: "dat hebben ze al veel vaker geprobeerd maar het is nooit gelukt....". Je moet absoluut een idee hebben of er al partijen mee bezig zijn, waar, wanneer en in welke context. Lijkt wat anderen doen precies op jouw idee of komt het in de buurt maar is jouw idee beter? Zo leer je ook je concurrenten kennen. Nieuwheid is bovenal cruciaal wanneer je patent wilt aanvragen op je uitvinding. Als het al bestaat kun je geen patent aanvragen. Bovendien wil je natuurlijk niet je kostbare tijd en energie verspillen aan het najagen van het briljante idee dat achteraf al lang blijkt te bestaan. Begin daarom met het op papier zetten wat het idee precies is en vooral wat er dan nieuw aan is. Met andere woorden wat is nu precies de truc? Daarna moet je gaan uitzoeken of het al bestaat. Dat doe je door (uiteraard) op internet te gaan zoeken en, wanneer het gaat over patenteren, met een zogenaamd nieuwheidsonderzoek. Dit laatste kun je voor een deel zelf doen of uitbesteden aan deskundigen. Voor verder info hierover zie de pagina's over patenten.

Stap 2: Ok, het is nieuw, maar is het wel haalbaar?

Je zet je ideeën op papier en probeert een inschatting te maken van de haalbaarheid van het hele project. Hoe lastig wordt het om de technologie en het eindproduct te ontwikkelen? Daarnaast maak je een inschatting van de commerciële potentie van je idee. Zijn er wel klanten voor te vinden en wie zijn dat dan? In deze fase is het niet nodig om al de hele markt in kaart te brengen maar je wilt een idee hebben of het wel verkoopbaar is en of je voldoende omzet zou kunnen genereren. Met name wanneer het een high-tech startup betreft wordt het onderdeel markt nogal eens vergeten in de beschrijving van het idee. De uitvinder of bedenker van de innovatie vergeet dan helemaal wie de klant zal zijn en raakt in verwarring wanneer de investeerder vraag: "klinkt prachtig maar wie gaat jou nu geld overmaken voor dit product"? In deze fase probeer je de vragen over het business idee meer tot in detail uit te werken. Hier kun je niet meer volstaan met een summiere beschrijving.

Stap 3: Als het haalbaar is, wat wordt dan het business model?

Het business model is een verdere uitwerking van het business idee waarbij je zo nauwkeurig probeert aan te geven wat je gaat doen, wie je klanten zijn, hoeveel kapitaal je nodig zult hebben om je product op de markt te brengen en hoe je het geïnvesteerde kapitaal precies gaat terugverdienen.

Stap 4: Ik geloof er nog steeds in. Hoe kom ik aan geld?

Door te laten zien dat het werkt. Zoals we al eerder hebben uitgelegd is een idee alleen niets waard. Een idee verkopen voor veel geld is een vrijwel kansloze missie. Als je kunt aantonen dat het werkt wordt het een stuk interessanter voor investeerders. Nadat je jezelf ervan overtuigd hebt dat het idee daadwerkelijk nieuw is en je er ook geld mee kunt verdienen ga je nadenken over de wijze waarop je gaat aantonen dat het werkt. In het geval van de paperclip is dat niet zo heel moeilijk: men neme een stukje draad en na enig buigwerk kun je laten zien dat het werkt. Het is duidelijk dat dit in het geval van een complex apparaat of een nieuw medicijn een stuk lastiger is. Het is dus niet zo dat je vinding in deze fase een prototype of volledig uitgewerkt en marktklaar product hoeft te zijn. Dat is nog veel duurder. Je wilt alleen aantonen dat het werkt om zo partijen te kunnen interesseren om mee te gaan doen. Dit wordt een Proof of Concept genoemd. Het belangrijkste is dat je niet alleen uitzoekt hoe je Proof of Concept gaat leveren maar vooral wat dat gaat kosten. Zo gedetailleerd mogelijk zodat je precies weet hoeveel geld je nodig zult hebben. Het is een slimme strategie om met behulp van subsidies en kredieten Proof of Concept te leveren. Lees meer hierover op de pagina's over subsidies en kredieten en dan een investeerder.

Stap 5: Formeer een goed team

In stap vijf van het stappenplan voor het oprichten van een BV hou je je ook echt bezig met de inrichting van je onderneming. Een ervaren ondernemer en een goed team is voor investeerders van cruciaal belang. Zij zijn van mening dat de slaagkans voor 80% bepaald wordt door de kwaliteit van het team. Dus voordat je op zoek gaat naar geld bij investeerders moet je eerst het Startup Team samenstellen.

Stap 6: Ga dan op zoek naar geld om te kunnen starten

Dit deel van je avontuur kost vaak de nodige inspanning. Met het business idee dat is uitgewerkt tot een businessmodel moet er een BV worden opgericht die functioneert. Succesvol zijn komt in een later stadium. Succesvol betekent een bedrijf dat winst maakt en zo mogelijk werk en plezier verschaft aan zo veel mogelijk mensen. Wanneer het zover is trekken de investeerders van het eerste uur zich meestal terug. Maar eerst moeten die investeerders worden gevonden. Lees hier verder over onder het menu "financiering" Wanneer er in het begin nog te veel risico inzit zullen investeerders niet geïnteresseerd zijn kun je gebruik maken van subsidies en kredieten om Proof of Concept te leveren.