Wat is Copyright?

Is een copyright teken bij je tekst zetten noodzakelijk?

Patenten
copyright symbool

Copyright (auteursrecht) geeft de maker van een bepaald werk automatisch het recht op het gebruik ervan. Maar moet je altijd een copyright teken bij je teksten zetten om aanspraak te kunnen maken op het copyright? Copyright is een Engelse term die in Nederland in principe geen juridische betekenis heeft. In correct Nederlands wordt hiervoor de term auteursrecht gebruikt maar copyright en auteursrecht worden in de dagelijkse praktijk vaak door elkaar gebruikt. Er is dan ook geen verschil tussen copyright en auteursrecht. Beide worden aangegeven met het overbekende en vaak gebruikte copyright teken, de ©. De correcte bijbehorende Nederlandse uitdrukking is dan “dit werk is auteursrechtelijk beschermd”. Maar moet het copyright teken er bij staan?

Wat is copyright? Kopiëren zonder toestemming is verboden en strafbaar

Eerst nog even over het auteursrecht zelf. Als iemand een bepaalde tekst heeft geschreven mogen anderen op grond van het auteursrecht deze niet zomaar kopiëren en gebruiken. Dit is zelfs strafbaar en dit is geregeld in de auteurswet. Om het copyright te laten gelden is het niet eens nodig is om het copyright teken erbij te zetten! Bovendien is het niet nodig om de teksten ergens aan te melden of anderszins te (laten) registreren. Als iemand jouw tekst of een deel ervan gebruikt is die persoon gewoon strafbaar. Dat geldt niet alleen voor teksten maar ook voor foto's, afbeeldingen en bijvoorbeeld de tekst van deze internetpagina. Deze mag niet zomaar gekopieerd worden en op een andere site worden geplaatst. Wel zijn er een aantal voorwaarden. Om het copyright te verkijgen moet het werk aan de volgende voorwaarden voldoen:.

  1. Het werk moet een persoonlijk karakter hebben, het moet origineel zijn. Met andere en meer formele woorden: om onder het auteursrecht te vallen moet het werk een eigen intellectuele schepping van de auteur zijn en een uitdrukking vormen van zijn of haar persoonlijkheid (dit wordt de persoonlijke toets genoemd). Wel mag je een bestaand verhaal in eigen woorden weergeven. Botweg kopiëren is verboden maar in eigen woorden herschrijven mag dus wel.
  2. Het bovengenoemde persoonlijke en originele werk moet ook waarneembaar zijn door lezen, horen of zien. Het is dus niet zo dat het alleen in je hoofd mag bestaan. Het moet concreet zijn zodat anderen er kennis van kunnen nemen.

Het goede nieuws: het copyright teken hoeft er niet bij te staan en copyright ontstaat automatisch

Concreet en origineel. Copyright ontstaat dus automatisch door het maken van een origineel (eigen) werk en dit vast te leggen zodat anderen het kunnen waarnemen. En anders dan bij een patent aanvragen hoeft het copyright nergens worden vastgelegd. Als het werk van grote waarde is kan het op enig moment belangrijk zijn dat je kunt aantonen dat jij de schepper ervan bent. Daarbij kan het helpen om het werk te voorzien van een datumstempel en daarvoor zijn verschillende mogelijkheden.

Auteursrecht registreren?

De enige eis voor het kunnen claimen van het auteursrecht is dus dat het werk origineel en creatief moet zijn. Aan de andere kant kan het mede daarom ook erg lastig zijn om te bewijzen dat jij de bedenker en maker van het desbetreffende werk bent.

In de auteurswet staat dat er vermoed wordt dat de naam van degene die bij het werk vermeld wordt ook de maker ervan is. En in de meeste gevallen is dat natuurlijk ook zo. Alleen wanneer twee partijen claimen de bedenker van een werk te zijn zal er extra bewijs gevonden moeten worden, bijvoorbeeld in de vorm van een datumvermelding op het werk. Dan is het aannemelijk dat degene met de oudste versie de maker ervan is. Daarom is het altijd verstandig om, behalve je naam, ook altijd de datum op je verzinsels te vermelden.

Auteursrecht registreren door instanties en commerciële partijen?

We stelden dat degene met de oudste datum op het werk vermoedelijk de maker ervan is maar het is natuurlijk mogelijk dat een kwaadwillend iemand een kopie van jouw werk opzettelijk voorziet van een (veel) oudere datum dan wanneer jij het gemaakt hebt. Om sterker te staan kun je het werk laten voorzien van een datumstempel. Er zijn diverse instanties die dit voor je kunnen doen. Bedenk daarbij wel dat een dergelijke wijze van dateren nog niets zegt over wie daadwerkelijk de maker van het werk is. Iemand anders kan immers ook op deze wijze een kopie van jouw werk laten dateren. Hiermee toon je alleen aan dat het document op de aangegeven datum ook daadwerkelijk al bestond. Niets meer en niets minder. Er zijn (vooral commerciële) partijen die suggereren dat ze op deze wijze jouw auteursrecht registreren maar dat is dus niet waar. Dat wil niet zeggen dat je geen gebruik van de aangeboden diensten kunt maken maar wees je bewust van deze beperking.

Het is niet meer mogelijk om willekeurige documenten bij de belastingdienst te laten dateren. Dat kan alleen nog maar wanneer dit wettelijk verplicht is. Het is nog wel mogelijk om een zogenaamd i-Depot bij het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE)) te openen. Dit is een dienst om documenten door een officiële instantie van een datumregistratie te voorzien. Ze bieden twee mogelijkheden aan, online indiening en digitale datering en daarnaast is er ook de mogelijkheid om alles per post af te handelen. Ook hier is het zo dat dit alleen het bewijs is dat het document al bestond op de aangegeven datum.

Datumregistratie door de notaris

Ook is het mogelijk om een document te laten dateren door de notaris. Deze heeft hiervoor verschillende opties waarbij het zelfs mogelijk is om een authentieke akte te laten opstellen waarin de inhoud van het werk wordt beschreven. Het moge duidelijk zijn dat dit omslachtig en relatief duur is maar in de wet is vastgelegd dat wat de notaris zegt wordt geacht waar te zijn.... Informeer bij je notaris voor de mogelijkheden.

Conceptversies bewaren

Alles overziend is het auteursrecht registreren niet mogelijk en kan het dus in theorie nog steeds gebeuren dat iemand een kopie van jouw werk officieel van een datumregistratie heeft laten voorzien voordat je dat zelf hebt gedaan. Inderdaad, het is niet eerlijk, maar het komt voor en in een dergelijk geval helpt het als je klad- en conceptversies hebt bewaard. Immers, alleen de originele bedenker en maker van het werk zal deze in zijn bezit hebben. Tenzij....

Auteursrecht registreren met een envelop?

Eerst even iets anders. Soms word gesuggereerd dat het handig is om een werk aan jezelf te versturen. Het poststempel op de envelop zou dan het bewijs zijn dat het werk al bestond op die datum. Echter, dit is geen overtuigend bewijs omdat een envelop niet dicht hoeft te zijn bij verzending. De datumstempel bewijst alleen dat de envelop verzonden is op die datum en niet dat het werk er ook daadwerkelijk in heeft gezeten.

De conclusie is dus een dergelijke datumregistratie wel kan helpen om aan te tonen dat jij de maker bent van de briljante tekst, de foto of de afbeelding, maar dat het bewijs niet waterdicht is.

Hoe lang mag je gebruik maken van het copyright / auteursrecht?

Zoals gezegd biedt het auteursrecht de schepper van een bepaald werk recht op het gebruik ervan. Wel kan deze anderen, al dan niet tegen betaling, toestemming geven om het werk te gebruiken. Dit gebeurt natuurlijk ook vaak in de praktijk bij werken van grote waarde. Dit wordt dan meestal ook netjes vastgelegd in een contract. Wanneer de maker van het werk komt te overlijden, vervalt het copyright automatisch aan zijn of haar erfgenamen en wel voor een periode tot 70 jaar na de dood van de maker. Daardoor kan het zijn dat werken van reeds lang geleden overleden auteurs wel vrijelijk via internet beschikbaar zijn. Deze vallen namelijk niet meer onder het copyright.

Volgens artikel 1 van de auteurswet heeft de maker van een werk het uitsluitend recht dit openbaar te maken en te verveelvoudigen en kan en mag de maker zich verzetten tegen inbreuk op dat recht. Met andere woorden: als iemand jouw werk kopieert wordt er inbreuk gemaakt op je recht en kun je er een zaak van maken. Dat dit nogal eens gebeurt, heeft er mee te maken dat het begrip “werk” in de auteurswet niet erg precies is gedefinieerd. Dit laat ruimte voor nodige discussie en om je daarin te ondersteunen zijn er juristen die gespecialiseerd zijn in het auteursrecht, de zogenaamde copyright advocaten.