Wat is de betekenis van Intellectueel Eigendom?

De betekenis en het belang van intellectueel eigendom voor kunstenaars, ondernemers en consumenten

Patenten
Intellectueel Eigendom betekenis

Wat is de betekenis van intellectueel eigendom? Wanneer je een nieuwe technologie hebt ontwikkeld waarvan je denkt dat het wel eens een echte uitvinding zou kunnen zijn, kun je overwegen om deze uitvinding te patenteren. Het patenteren van een uitvinding valt juridisch onder het zogenaamde intellectueel eigendomsrecht. Op een andere pagina richten we ons op het daadwerkelijk aanvragen van een patent, maar hier gaan we eerst het conceptuele kader van het intellectueel eigendomsrecht (IE) introduceren. In het dagelijkse Nederlandse taalgebruik wordt overigens, in plaats van IE, vaker de Engelse term IPR (intellectual property rights) of kortweg IP gebruikt. In alle gevallen wordt er echter hetzelfde mee bedoeld: het gaat over rechten op creaties van de menselijke geest. Hiervan zijn uitvindingen wel het meest bekend maar het gaat ook om literaire werken, namen, afbeeldingen, symbolen en ontwerpen voor commercieel gebruik. De wetgeving rondom het IE is er op gericht om de geestelijke en materiele belangen van uitvinders en auteurs te beschermen. Het idee daarbij is dat het intellectueel eigendomsrecht een systeem en garantie moet bieden om uitvinders, auteurs en andere creatieve geesten te kunnen belonen voor hun inspanningen.

Patenten en Copyright

Het intellectueel eigendomsrecht is grofweg onderverdeeld in twee hoofdcategorieën: Dit zijn (1) het auteursrecht, dat gericht is op de bescherming van literaire en artistieke werken zoals boeken, muziek, schilderijen en beeldhouwwerken, en (2) het zogenaamd industrieel eigendomsrecht, dat bedoeld is om uitvindingen, merken en industriële ontwerpen (modellen) te beschermen. Het mooie is dat auteursrecht automatisch ontstaat bij de creatie van werken zoals het schrijven van een boek of essay of het maken van een beeldhouwwerk. Het vereist dus geen formele registratie zoals dat wel het geval is bij patenten. Het is dus niet noodzakelijk om de rechten van een auteur beschermen door het indienen van een copyright aanvraag. Hier is vaak onduidelijkheid over maar het copyright (auteursrecht) krijg je automatisch. Je hoeft er dus ook geen copyright teken bij te zetten maar dat mag wel. Lees hier mee over op de pagina waar de vraag wordt beantwoord: wat is copyright? Een formele aanvraag is wel noodzakelijk bij het verwerven van industrieel eigendomsrecht (waaronder dus de patenten vallen). Het is slechts mogelijk om een patent te verwerven door het indienen van een patentaanvraag waarna deze al dan niet wordt goedgekeurd.

Patenten en uitvindingen

De eerste stap om een uitvinding te patenteren is het indienen van een patentaanvraag. Meestal wordt dit gedaan door een octrooibureau. Patent en octrooi betekenen overigens hetzelfde, alleen de laatste klinkt wat sjieker en wordt meestal in officiële documenten gebruikt. De octrooiaanvraag is slechts een set documenten geschreven in een bepaald, voorgeschreven, format. De octrooiaanvraag wordt vervolgens beoordeeld door een officieel overheidsorgaan dat de aanvraag kan toekennen of afwijzen op basis van de vraag of de aanvraag voldoet aan de (wettelijke) eisen voor octrooieerbaarheid. Wanneer het octrooi wordt toegekend verwerft de octrooihouder op basis van het intellectueel eigendomsrecht van het desbetreffende land hiermee het exclusieve recht om de uitvinding commercieel te exploiteren. Om te voorkomen dat een uitvinder in ieder afzonderlijk land het recht op commerciële exploitatie moet zien te verwerven hebben de regeringen hun octrooi procedures op internationaal niveau geïntegreerd en op elkaar afgestemd.

Wat is de betekenis van intellectueel eigendom? Met andere woorden: waarom zou je patent aanvragen om je uitvinding te beschermen? Stel, je bent een uitvinder en je hebt een briljant idee verder ontwikkeld tot een echte uitvinding. En je denkt misschien wel aan het starten van een eigen bedrijf met je uitvinding om het tot een succes te maken door het aan zoveel mogelijk klanten te verkopen. Waarom zou je dan patent aanvragen op je uitvinding? Patenten kosten toch alleen maar geld? Een patent biedt echter een cruciaal concurrentievoordeel. Gewoonlijk kost de ontwikkeling van een idee of een nieuwe technologie tot een volwassen innovatief product veel geld, energie en tijd. Vaak heeft de uitvinder er jaren aan gewerkt en er veel (eigen) geld in gestoken. Om ervoor te zorgen dat deze kosten terug worden verdiend en de resultaten van al deze inspanningen niet gemakkelijk kunnen worden gekopieerd door een concurrent is een patent een onmisbaar hulpmiddel om je uitvinding te beschermen.

Voor alle duidelijkheid: eigenlijk is het niet mogelijk om enkel een abstract idee te patenteren, zonder een gedetailleerde uitwerking ervan in de aanvraag. Het idee moet worden uitgewerkt tot een concrete uitvinding, waarbij de werking ervan in detail wordt beschreven, voordat een patentaanvraag kan worden ingediend en een octrooi kan worden toegekend. Niettemin kan het gunstig zijn om op basis van het idee alleen een patent aan te vragen, vooral wanneer samenwerking met andere bedrijven of individuen cruciaal is voor verdere ontwikkeling. Het delen van essentiële informatie brengt echter risico's met zich mee. Om dit te omzeilen, kan het verstandig zijn om preventief patent aan te vragen voor het concept. Dit geeft de mogelijkheid een sterke positie in te nemen en het intellectueel eigendom te beschermen tijdens samenwerkingen met externe partijen. Op de pagina over patent aanvragen op een idee wordt dieper ingegaan op de haalbaarheid hiervan, waarom het een strategische zet kan zijn, en hoe dit kan bijdragen aan het behouden van een voorsprong op concurrenten.

Dus nu hebben we patenten en het wettelijke kader van de intellectuele eigendomsrechten geïntroduceerd. Patenten kunnen erg belangrijk zijn voor een (startend) technologiebedrijf maar wat is nu de betekenis van een patent en hoe kun je een patent inzetten bij aan de uiteindelijke doelstelling van het bedrijf: geld verdienen met een uitvinding?

Intellectueel eigendom betekenis en hoe werkt bescherming door een patent?

Een patent geeft de uitvinder juridische bescherming door het verlenen van een exclusief recht op de uitvinding. Dit houdt in dat een patent de exclusieve rechten op de exploitatie van een uitvinding verleent aan de eigenaar van het patent, de octrooihouder. De octrooihouder heeft vervolgens tot maximaal 20 jaar lang het exclusieve recht op het verdienen van geld met de uitvinding. Op deze manier kun je de uitvinding beschermen en anderen verbieden deze te kopiëren of toe te passen in elk product dat je kunt bedenken. Je concurrent kan daarom niet de uitvinding gebruiken zonder jouw toestemming. Kortom, een verleend patent geeft je een onderscheidend ( markt ) voordeel en dat is precies de bedoeling van een patent. Bovendien is het dan mogelijk dat je aan anderen (uiteraard in ruil voor een vergoeding) een licentie verleent om je uitvinding te gebruiken, toe te passen en te verkopen. Daarom is een octrooi een belangrijke economische waarde die het mogelijk maakt om geld te verdienen met een uitvinding en ook de kosten terug te verdienen die gemaakt zijn om de uitvinding te ontwikkelen. En, natuurlijk niet te vergeten, om de gemaakte octrooikosten terug te verdienen.

Een bijzonder geval van het beschermen van intellectuele eigendomsrechten wordt vastgelegd in een zogenaamde Material Transfer Agreement (MTA). Een dergelijk contract wordt vaak opgesteld waneer onderzoekers in het kader van hun onderzoek materiaal willen uitwisselen om, bijvoorbeeld, iets te willen testen.

Thomas Edison: uitvinder en ondernemer

Thomas Edison was vooral ondernemer Op school leerden we dat Thomas Edison de uitvinder is van de gloeilamp maar wat de leraar er niet bij vertelde is dat hij ook zo ongeveer wereldrecordhouder patenteren is. Hij was eigenaar van meer dan duizend patenten! Dit waren echter niet allemaal zijn eigen uitvindingen. Thomas Edison was vooral ondernemer die het spel van geld verdienen met patenten zeer goed beheerste. Hij kocht veel uitvindigen direct van de uitvinders en vroeg er vervolgens zelf patent op aan.