Bestaat mijn idee al? Is patent op het idee nog mogelijk?

Hoe kom je er achter of je idee al bestaat?

Bestaat mijn idee al?

Bestaat mijn idee al? Voordat je besluit naar een octrooigemachtigde te stappen om een patent aan te vragen is het verstandig om eerst eens te kijken of jouw idee al bestaat. Een hele goede reden hiervoor is dat nieuwheid één van de vier eisen is waaraan een uitvinding moet voldoen om gepatenteerd te kunnen worden. Dit is een absolute eis. Als de vinding niet nieuw meer is kan er geen patent op worden verleend.

Een tweede reden is dat een nieuwheidsonderzoek kan voorkomen dat je een uitvinding verder gaat ontwikkelen tot een product, maar dat het product al gepatenteerd en op de markt is zonder dat je het wist. In dat geval maak je - zoals dat heet - inbreuk op het patent van iemand anders. En dat is strafbaar. Ook al ga je zelf geen patent aanvragen op je idee (je hebt er niet aan gedacht, je hebt er geen zin in, of je vindt het te duur), dan is het nog steeds strafbaar om te proberen met een product, waar iemand anders een patent op heeft, geld te verdienen. De andere partij kan je dan, met het patent in de hand, voor de rechter slepen, eisen dat jouw product van de markt wordt gehaald en bovendien een schadevergoeding toegewezen krijgen.

Ten derde kun je er op deze manier achter komen wie je concurrenten zijn maar ook kun je zo mogelijk partners vinden waar je mee zou kunnen samenwerken.

Sale/Solden 2024Sale/Solden 2024

Kortom, nagaan of jouw idee al bestaat en gepatenteerd is levert belangrijke informatie op en kan voorkomen dat je onnodig veel geld en tijd investeert in een reeds bestaande en gepatenteerde uitvinding en je er ook nog eens voor gestraft wordt.

Espacenet

Waar kun je vinden of je idee al bestaat? Om uit te zoeken of het idee al bestaat kun je zoeken in een online zoekplatform, Espacenet geheten. In deze gratis toegankelijke patentdatabase van het Europees Octrooibureau zijn de beschrijvingen van meer dan 130 miljoen gepubliceerde patenten van negentig landen opgeslagen en je kunt er zelf in zoeken. De Nederlandstalige interface van deze database is een initiatief van het Octrooicentrum Nederland, wat deel uitmaakt van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Er bestaat ook een wereldwijde toegangangspagina tot Espacenet. Bovendien kun je de patentbeschrijvingen die voor jou belangrijk zijn als PDF downloaden om de tekst zo nog eens rustig te kunnen nalezen. Door in Espacenet te kijken kun je vrij snel een indruk krijgen of iemand al heeft bedacht wat jij hebt bedacht en het heeft vastgelegd in een patent. Vergis je echter niet, als je denkt dat jouw vinding al lang bestaat is het heel wel mogelijk dat een octrooigemachtigde nog goede mogelijkheden ziet om bepaalde aspecten ervan te beschermen door middel van een nieuw patent. Het is daarom verstandig om je uitvinding samen met hetgeen je hebt gevonden in Espacenet voor te leggen aan een octrooigemachtigde. Die hebben er tenslotte echt verstand van.

Even voordat je in Espacenet gaat duiken: Google is your friend. Het internet is natuurlijk het eerste hulpmiddel als je wilt onderzoeken of een bepaalde uitvinding al bestaat. Door gericht te googelen en gebruik te maken van relevante zoektermen, kun je snel inzicht krijgen of jouw idee al op de markt is. Het ligt zo voor de hand dat je het bijna zou vergeten…. Echter, voor een grondiger en gestructureerd onderzoek naar bestaande uitvindingen is het wel raadzaam om de patentdatabases te raadplegen, waarin specifieke informatie over patenten wereldwijd is opgenomen. Het combineren van zowel Google-zoekopdrachten als het raadplegen van patentdatabases biedt uitgebreide mogelijkheden om te bepalen of een bepaalde uitvinding al bestaat.

Het zoeken naar patenten in Espacenet gaat anders dan het zoeken met gewone zoekmachines. Patenten (octrooien) zijn technische en juridische documenten en daarom is het lastig om ze te vinden met alleen maar zoekwoorden. Om het zoeken makkelijker te maken, zijn octrooien ingedeeld in één of meerdere zogenaamde octrooiclassificaties. Het is belangrijk om de juiste classificatie te vinden, zodat je gerichter kunt zoeken. De zoekstrategie bestaat uit drie stappen die steeds worden herhaald:

  1. Eerst doe je een verkennende zoekopdracht om relevante classificaties te vinden. Deze oriënterende zoekopdracht is gericht op het vinden van classificaties. Dat kan door het classificatiesysteem te doorzoeken. Ook kan een eerste zoekopdracht worden gedaan met zoektermen, de namen van bekende uitvinders, partners of concurrenten. De classificaties van relevante resultaten zijn dan een goed eerste startpunt voor de zoekopdracht. Bij het zoeken naar informatie voor een uitvinding heb je vaak al wat voorkennis nodig. Soms heb je al octrooipublicaties gevonden die iets vergelijkbaars beschrijven. Maar het kan ook zijn dat je al een idee hebt van soortgelijke producten, potentiële partners, uitvinders of concurrenten. Deze informatie kun je gebruiken om gericht te zoeken naar relevante octrooipublicaties in Espacenet. In Espacenet kun je niet alleen zoeken op titel of samenvatting, maar ook op de namen van de uitvinder (een persoon) of de aanvrager (een persoon of bedrijf). Als je zoekt op bekende namen en bedrijfsnamen, kom je soms octrooipublicaties tegen die sterk verwant zijn aan jouw idee. De classificaties van deze relevante publicaties kunnen je helpen om gericht verder te zoeken.
  2. Daarna voer je een zoekopdracht uit op basis van de classificaties die je in stap 1 hebt gevonden.
  3. Ten slotte verfijn je de zoekopdracht door nieuwe classificaties en/of zoekwoorden toe te voegen. Zo kom steeds dichter bij wat je eigenlijk zoekt.

Hier kun je een handleiding voor het gebruik van Espacenet vinden en downloaden. Deze is afkomstig van RVO (waarvoor dank!) en is ook daar te downloaden.

Online zoeken in Octrooidatabanken

Het zoeken in online databanken of er al een patent bestaat voor jouw uitvinding wordt ook wel het nieuwheidsonderzoek genoemd (in het Engels: prior art search). Een uitvinding moet immers nieuw zijn om er octrooi op te kunnen verkrijgen. Wanneer je zelf gaat zoeken in Espacenet kan je een snelle indruk krijgen of jouw idee niet al bestaat en of er patent op is verleend. Als je binnen een paar minuten al een reeks patenten vindt die niet alleen over hetzelfde onderwerp gaan maar ook (ogenschijnlijk) jouw uitvinding nauwkeurig beschrijven kan het wel eens lastig worden. Echter, wanneer je niets vindt hoeft dat ook nog niets te betekenen want het grondig doorspitten van de databank is specialistenwerk. Er zijn een aantal manieren om deze specialisten in te schakelen.

  1. Je raadpleegt een informatieanalist met de vraag bestaat mijn idee al? Dit zijn speciaal opgeleide deskundigen die niet alleen toegang hebben tot Espacenet maar vaak ook tot meer specialistische databanken waarvoor een abonnement vereist is. Ook deze mensen moeten per uur worden betaald voor het zoeken en rangschikken van de gevonden informatie. Het is verstandig om met de informatieanalist af te spreken dat hij of zij eerst een beperkte search doet en dat even naar je terugkoppelt om te bepalen of hij op de goede weg is. Ook als er heel veel of juist heel weinig te vinden is kan verder zoeken overbodig zijn of er moet in een andere richting gezocht worden. Deze werkwijze voorkomt dat er tijdens het zoeken onnodig de verkeerde weg worden ingeslagen met hoge kosten en frustratie tot gevolg. Het is ook verstandig om een maximaal bedrag af te spreken waarvoor gezocht mag worden.
  2. Je maakt een afspraak met een adviseur van het Nederlands Octrooicentrum. De adviseurs van RVO kunnen een zogenaamd oriënterend onderzoek uitvoeren. Dit onderzoek bevat geen harde conclusies over nieuwheid of inventiviteit maar geeft wel inzicht in de stand der techniek en welke partijen al actief zijn in de markt. En ze helpen je goed op weg (eigen ervaring)
  3. De vraag "bestaat mijn idee al?" kun je ook neerleggen bij je octrooigemachtigde. Deze kunnen immers ook voor je zoeken, maar dat is vaak relatief duur omdat de uren van een gemachtigde nu eenmaal duur zijn. Je kunt ook eerst zelf even kijken en zoeken. Het voordeel van het zoeken van een gemachtigde is wel dat hij of zij zich niet meer helemaal in het onderwerp hoeft te verdiepen als de octrooiaanvraag daadwerkelijk geschreven gaat worden.
  4. Relatief nieuw is het laten uitvoeren van het nieuwheidsonderzoek in landen waar arbeid niet zoveel kost, zoals India. Over de voor- en nadelen hiervan zijn de meningen verdeeld. Inderdaad, zoeken is zoeken en een search laten uitvoeren in India is vaak goedkoper het laten doen in Europa (wat natuurlijk aan het lagere uurtarief ligt). Echter, het rapport bestaat niet zelden alleen uit een lijst met nummers van relevante octrooien. Ook in dat geval zul je zelf alle gevonden octrooien moeten downloaden, lezen en beoordelen of ze voor jou van belang zijn.

Pas wel op dat je met deze externe specialisten niet de vereiste nieuwheid van je vinding in gevaar brengt. Werk daarom zo mogelijk altijd met een geheimhoudingsverklaring.


Uitvinders in Nederland: vier eeuwen octrooien

Lees voor extra inspiratie in dit prachtig vormgegeven boek over de interessantste Nederlandse octrooiaanvragen. Met de mooiste afbeeldingen van de uitvindingen, vaak nog van de uitvinder zelf.


Zoeken naar concurrenten en inspiratie

Naast het bepalen of je uitvinding wel nieuw is kun je de octrooidatabank natuurlijk ook gebruiken als informatiebron om te bepalen wie je concurrenten zijn. Immers, de enorme hoeveelheid van gegevens die nauwkeurig en gedetailleerd zijn opgeslagen zoals namen van uitvinders, de namen van de aanvragende partij (je concurrent!) en een gedetailleerde technische beschrijving, stellen je in staat om te zien wie op welke uitvinding de rechten heeft en hoe die uitvinding werkt. Hiermee kun je ook je voordeel doen in de fase dat je nog aan het ontwikkelen en knutselen bent met je uitvinding. Zelfs al in de conceptfase. Als je ziet dat een bepaalde oplossing voor een technisch probleem al bestaat, en dat er patent op is verleend, kun je nog stoppen of een andere weg inslaan door iets anders verzinnen. Zo kun je de databank ook als inspiratiebron gebruiken.

Wat ook interessant is: veel van de beschreven patenten zijn niet verleend in Nederland of zijn hier niet in stand gehouden. De reden hiervoor is vaak het feit dat Nederland nogal eens een te kleine markt is om interessant te zijn. Veel buitenlandse partijen (en ook Nederlandse) kiezen alleen de grote landen (en dus de grote markten) uit om hun patenten in te laten gelden. Dus de beschreven vindingen van deze patenten kun je vrij in Nederland toepassen. En dat is natuurlijk het geval in elk land waar een bepaald patent niet geldig is (dat zou bijvoorbeeld ook heel goed België kunnen zijn).

Bestond het idee al? De inkeping in het beschuitje en het patent

bolletje beschuit met gepatenteerde inkeping De oorspronkelijke uitvinder van de inkeping in het beschuitje, Theo Tempels, en de firma Bolletje hebben elkaar verschillende keren voor de rechtbank ontmoet. Het ging er om wie het idee had bedacht. Uiteindelijk heeft dit tot een licentieovereenkomst geleid. Dit is overigens typisch zo'n uitvinding van "Waarom heb ik dat niet bedacht?".