Term Sheet

Wat is een term sheet en waarom stellen investeerders een term sheet op?

Financiering
term sheet

Een term sheet is een document dat in de wereld van investeerders, venture capital, business angels en participatiemaatschappijen veel wordt gebruikt. Er bestaat geen Nederlandse term voor, maar je zou het kunnen vertalen met "voorwaardenlijstje". En dat is wat het is: een puntsgewijs opgestelde lijst van de voorwaarden die moet leiden tot een definitieve overeenkomst met een partij om financiering in de vorm van eigen vermogen aan te trekken. Een term sheet gaat dus vrijwel altijd vooraf aan de onderhandelingen die moeten resulteren in de definitieve overeenkomst. Deze laatste wordt een participatieovereenkomst genoemd. Hierin worden de uiteindelijke en definitieve voorwaarden voor een investering opgenomen.

Term sheet en Letter of Intent

Een term sheet heeft ongeveer dezelfde functie als een Letter of Intent (LOI). Ook een LOI is bedoeld als voorbereiding op de definitieve overeenkomst. Een term sheet is vaak een lijstje van punten terwijl een LOI meer uitgeschreven tekst bevat met fraaie formuleringen. Van beide documenten is het de bedoeling dat ze niet bindend zijn. Echter, het is nergens vastgelegd dat ze dat ook niet mogen zijn. In een dergelijk contract kun je dus van alles afspreken. Je kunt met veel mooie worden vastleggen dat je samen de intentie hebt om een bepaald doel te bereiken zonder dat daar bepaalde consequenties aan verbonden zijn. Vaak zie je echter dat een term sheet of LOI wel degelijk harde afspraken bevat met de daarbijbehorende consequenties. Wees daar dus alert op. Wat zijn bijvoorbeeld de consequenties als je de onderhandelingen afbreekt en op zoek gaat naar een andere partner voor de financiering van je startup?

Term sheet en de statuten van je BV

Hoe verhoudt zich een term sheet tot de statuten van je BV? De statuten plus de eventuele aandeelhoudersovereenkomst vormen als het ware de basis van je onderneming. Hierin staan de afspraken en interne regels die gelden binnen de BV als rechtspersoon. Volgens de wet staat in de statuten ook altijd vermeld welke rechtspersonen de aandelen van je vennootschap bezitten en in welke verhouding. Rechtspersonen kunnen in dit geval andere bedrijven zijn maar ook natuurlijke personen. Wanneer je met een externe partij, zoals bijvoorbeeld een business angel of participatiemaatschappij, overeen komt dat deze gaat investeren in je bedrijf zal deze investering altijd plaatsvinden in ruil voor aandelen zodat de investerende partij mede-eigenaar wordt van het bedrijf. De investering gaat dus altijd gepaard met een gedeeltelijke aandelenoverdracht van de huidige aandeelhouders naar de nieuwe aandeelhouder en hiervoor moeten de statuten worden gewijzigd. Dit kan alleen onder notarieel toezicht dus je zult langs de notaris moeten wanneer je eigen vermogen vermogen aantrekt in je BV.

Wanneer je in onderhandeling bent met een een ervaren investeerder die belangstelling heeft voor jouw project of startup en er misschien wel in wil investeren komt deze vaak met een voorstel voor een term sheet. Zoals boven gemeld bevat de term sheet in principe geen juridisch bindende afspraken (het is dus een zogenaamd non-binding offer), behalve enkele bepalingen die wel bindend zijn. Dit kan dan gaan over geheimhouding en exclusiviteit (je spreekt af dat je, bijvoorbeeld, gedurende de onderhandelingen niet ook nog eens (verder) met andere partijen gaat onderhandelen, wat op zich wel logisch is). De term sheet wordt meestal door de investeerder opgesteld waarbij het natuurlijk zijn of haar intentie is dat in de uiteindelijke participatieovereenkomst zoveel mogelijk van de opgevoerde punten worden overgenomen.

Term sheet toch even laten checken door een jurist

Het is verstandig om met de term sheet ook even langs een jurist te gaan. Meestal staan er vooral standaard zaken in, maar het is toch goed (als je je het tenminste kunt veroorloven) om even iemand anders met verstand van zaken mee te laten kijken. Helemaal als jouw onderhandelingspartner een groot bedrijf is met een complete juridische afdeling waar de messen van tientallen juristen al geslepen zijn...

Let er ook op dat nog niet alles is tot in de detail is ingevuld. Probeer er zoveel mogelijk flexibiliteit in te houden, dan valt er later nog wat te onderhandelen. Gebruik daarbij termen als „nader te bepalen” en „zoals gebruikelijk”. Een belangrijke item is bijvoorbeeld het percentage aandelen dat je weg gaat geven in ruil voor de investering. Vaak wordt daar pas op het eind van het hele proces een definitief besluit over genomen. Het werkt ook beter om dit pas later te doen als er meer vertrouwen is gegroeid tussen jou en de investerende partij en het gemakkelijker is geworden om elkaar ook wat te gunnen. Immers, voor financiering is vertrouwen is heel belangrijk.

Due Diligence-onderzoek

Nadat alle partijen het eens zijn geworden over de inhoud van de term sheet volgt vaak het zogenaamde „due diligence-onderzoek”. Dit is een onderzoek dat wordt uitgevoerd door de potentiële investeerder die gaat kijken of alle feiten en beweringen die de ondernemer heeft gedaan wel kloppen en of er "geen lijken in de kast" worden aangetroffen. Als dit onderzoek ook naar tevredenheid is afgerond wordt er overgegaan tot de de onderhandelingen die moeten leiden tot reeds genoemde participatieovereenkomst. Mochten er wel nieuwe, onverwachte feiten boven tafel komen tijdens het due diligence-onderzoek dan kan het zijn dat de voorwaarden in de participatieovereenkomst er anders uitzien dan die in de term sheet. Uiteraard is de uiteindelijke participatieovereenkomst wel bindend.

Een term sheet kan bijvoorbeeld afspraken over de volgende onderwerpen bevatten:

  • Om welk bedrag gaat het? Wat is de omvang van de investering?
  • Welk percentage van de aandelen krijgt de investerende partij voor deze investering? Hiermee is ook vastgelegd wat de prijs per aandeel is, wat dan het totaal van de aandelen waard is en dus hoe hoog de investerende partij de waarde van het bedrijf of project heeft ingeschat.
  • Wat is het doel van de investering, waar mag het geld voor worden gebruikt?
  • Wat zijn de voorwaarden om tot closing te komen? De closing is de laatste stap in het hele proces. Denk hierbij aan een businessplan met een robuuste begroting welke is geaccordeerd door de investerende partij.
  • Bepalingen die ervoor moeten zorgen dat bij eventuele volgende investeringsrondes door andere partijen het aandeel van de huidige investerende partner niet teveel verwaterd (anti dilution protection).
  • Wat is de periode dat aandeelhouders hun aandelen niet mogen verkopen (dit heet de lock-up period).
  • Wat zijn de bijzondere rechten van de investeerder? Bijvoorbeeld de benoeming van leden van de Raad van Commissarissen.
  • Welke informatie over het reilen en zeilen van het bedrijf moeten het management wanneer sturen naar de investerende partij?
  • Welke documenten spelen er nog meer een rol? Bijvoorbeeld het gaat om statuten van de BV en een aparte aandeelhoudersovereenkomst. Bepaalde zaken kunnen in een aandeelhoudersovereenkomst geregeld worden maar zouden evengoed in de participatieovereenkomst kunnen passen. Dat zijn keuzes die gemaakt worden, maar het is daarbij wel belangrijk dat de documenten goed op elkaar aansluiten. Dat is juridisch werk voor specialisten.
  • Het tijdstip waarop uiterlijk de closing zou moeten plaatsvinden alsmede de geldigheidsduur van de term sheet.

En een rijtje wel bindende afspraken die er ook meestal in staan:

  • Exclusiviteit. Er wordt afgesproken dat er tijdens de onderhandelingen met niemand anders wordt onderhandeld.
  • Wat wordt er afgesproken ten aanzien van de geheimhouding?
  • Welk recht is van toepassing in geval van onenigheid?